Porady

Elektrozawory w instalacjach alarmowych. Porady praktyczne.

Każdy obecnie projektowany system alarmowy jest wyposażony w pewne funkcje automatyki, które są mniej lub bardziej złożone. Standardem stało się, że centrala może sterować automatyką bramową/garażową, oświetleniem w domu i ogrodzie oraz roletami. Te funkcje są już opanowane przez instalatorów systemów alarmowych i nie stwarzają większych problemów przy podjęciu takiej konfiguracji. Wciąż jednak mało jest na rynku systemów alarmowych, w których pokuszono się o dodatkowe sterowanie dopływem wody oraz gazu. Mam na myśli instalacje stosowane w domach jednorodzinnych. Z czego to wynika ? Prawdopodobnie z powodu dużej gamy urządzeń do wyboru, przez co powstaje dylemat, który elektrozawór wybrać. Są jeszcze inne czynniki, jak obawa braku wystarczającej wiedzy i inne. Zazwyczaj kończy się tak, że system alarmowy powstaje - bez elektrozaworów do sterowania mediami. Aby temu zaradzić, specjalnie dla naszych klientów zorientowaliśmy się w temacie i wprowadziliśmy do oferty solidne i pewne elektrozawory do wody oraz do gazu, które są sterowane napięciem stałym 12V. Zainteresowanych tą tematyką zapraszam do dalszej lektury.

elektrozawor do wody

Elektrozawór do wody z serii ESM86

Kiedy stosować elektrozawór ?

W zasadzie to pytanie "kiedy" nie powinno tutaj padać, ponieważ stosowanie takich urządzeń zawsze może przynieść tylko korzyści. Jeśli w systemie alarmowym pracuje czujka zalania lub w instalacji wodnej zamontowany jest licznik wody z enkoderem, to już mamy powód, dla którego warto zastosować elektrozawór do wody. Przy ewentualnym wycieku wody, centrala alarmowa odpowiednio zareaguje i wyłączy elektrozawór, czyli odetnie dopływ wody. Podobnie sprawa wygląda z gazem. Zamontowana w systemie czujka gazu metanu lub LPG, po wykryciu zagrożenia, poinformuje o tym centralę, a ta w następstwie wyłączy napięcie z elektrozaworu do gazu.

Innym zastosowaniem tych zaworów jest sterowanie nawadnianiem w ogrodzie. Należy zwrócić uwagę, że praca elektrozaworu w wilgotnych warunkach (mam na myśli cewkę) może skrócić żywotność tego rozwiązania. Dlatego radzimy, aby elektrozawory były montowane najlepiej wewnątrz budynku, w bardziej komfortowych warunkach pracy.

Budowa elektrozaworu

Urządzenia do wody z serii ESM86 (elektrozawory 1", 1/2" oraz 3/4") posiadają tzw. membranę wspomagającą (pośredniego działania). Korpus wykonany jest z mosiądzu a elementy zewnętrzne ze stali nierdzewnej. Standardowo te elektrozawory wyposażone są w membranę NBR (praca przy 80 st.C), ale opcjonalnie można zamówić membranę EPDM lub FPM (odpowiednio 110 i 150 st.C). Przykładowe aplikacje to nie tylko woda, ale również powietrze i inne media nieagresywne. Elektrozawory produkowane są przez firmę Ceme wg ISO 9001 i posiadają złącza gwintowane G według ISO 228/1. Ciśnienie pracy wynosi 10 bar. Jako elektrozawory pośredniego działania, wymagają one pewnego minimalnego ciśnienia różnicowego (delta P= Pwylotu - Pwlotu), które dla naszej serii ESM86 wynosi 0,3 bar. Sprawa podobnie wygląda w elektrozaworach do gazu (M14/RM) z tym, że jest to urządzenie o bezpośrednim działaniu. Korpus wykonany jest z odlewu aluminium. Po wyłączeniu, ponowne pojawienie się napięcia na tym elektrozaworze nie przywróci go do pracy. Elektrozawór do gazu posiada mechanizm resetu, który wymaga ręcznego uruchomienia po podaniu zasilania. Zabezpiecza to przed przypadkowym podaniem gazu do instalacji tuż po awarii systemu. Nasze urządzenia pracują w konfiguracji NC (brak napięcia - urządzenie nie przepuszcza medium, obecność napięcia - urządzenie przepuszcza).

mechanizm resetu m14-rm

Mechanizm resetu w elektrozaworze do gazu

Montaż elektrozaworu w instalacji wodnej lub gazowej

Pamiętajmy, że elektrozawory o których mowa, to urządzenia przeznaczone do mediów nieobciążonych zanieczyszczeniami. Przed montażem warto oczyścić instalację z opiłków metali, piasku itp. Każdy z prezentowanych elektrozaworów posiada strzałkę, która oznacza kierunek przepływu medium. Należy tego bezwzględnie przestrzegać. Urządzenia mogą być montowane w dowolnej pozycji, jednak zaleca się montaż z cewką do góry. Unikniemy wtedy sytuacji przypadkowego zalewania cewki przez skropliny z korpusu. Wprawny hydraulik nie zapomni o odpowiednim filtrze siatkowym na zasileniu elektrozaworu. Dla wygody montażu, istnieje możliwość obrócenia cewki na trzpieniu, tak aby wyprowadzić styki zasilające w najbardziej dogodnym miejscu. Do uszczelnienia gwintów można zastosować np. taśmę teflonową. Dla zwiększenia niezawodności instalacji, polecamy zamontować równolegle do elektrozaworu zwykły zawór ręczny (który domyślnie będzie zakręcony). W przypadku awarii układu sterowania, istnieje alternatywna droga przepływu medium.

zawory rownolegle

Dwa zawory połączone równolegle.

Instalacja elektryczna dla elektrozaworów

Do prawidłowej pracy elektrozaworu konieczne będzie dostarczenie odpowiedniego dla danego modelu napięcia. My ograniczamy się do sterowania napięciem stałym 12V DC (opisujemy tutaj urządzenia z naszej oferty). Oprócz stosownego napięcia, źródło zasilania powinno mieć odpowiednią wydajność prądową. Elektrozawór do wody (seria ESM86) pobiera około 1,5 A przy otwartym przelocie. Elektrozawór do gazu (m14/rm) pobiera około 0,7 A. Te wartości nie są bardzo duże, ale zdecydowanie za duże, aby obciążać centralę alarmową. Aby instalacja była wykonana porządnie, warto sterować elektrozaworem poprzez przekaźnik elektromagnetyczny (np. AWZ514). Główną zaletą jest to, że centrala alarmowa i elektrozawór są wtedy od siebie galwanicznie odseparowane. Skoro już wspomnieliśmy o tym, że nie będziemy obciążać centrali alarmowej naszym elektrozaworem, to powstaje pytanie. Czym go będziemy zasilać ? Na dobrą sprawę wystarczy drobny zasilacz o wydajności około 2A (np. PSD12020). To rozwiązanie kryje w sobie pewne wady. W momencie zaniku napięcia na zasilaczu, elektrozawór przestaje działać i nie przepuszcza medium (woda/gaz). Chwilowe zaniki napięcia w domu lub krótkie awarie sieci elektrycznej powodują wyłączanie się elektrozaworów i blokadę dostępu do wody lub gazu. Bardzo łatwo można pozbyć się takiego przypadku. Wystarczy użyć zasilacza buforowego (np. AWZ300) wraz z akumulatorem (18 Ah) zamiast prostego zasilacza PSD. W momencie zaniku napięcia w sieci, zasilacz AWZ-300 automatycznie przechodzi na zasilanie z akumulatora i przez kilka godzin jest w stanie podtrzymać działanie elektrozaworu. Na poniższym rysunku widać przykładowy schemat blokowy podłączenia.

schemat elektrozaworu

Schemat podłączenia elektrozaworu

Zasilacz AWZ300 posiada wydajność 3A, więc może być użyty np. do dwóch elektrozaworów do wody (każdy pobiera 1,5A). Nic nie stoi na przeszkodzie, aby zastosować inny zasilacz buforowy do innej ilości elektrozaworów. Dla każdego urządzenia można również zastosować osobny zasilacz. Każda cewka posiada styk uziemienia. Zalecamy podłączać tą część do przewodu ochronnego (żółto-zielony).

Jakie przewody zastosować ? Od centrali alarmowej do modułu przekaźnikowego AWZ514 wystarczy zwykły kabel YTDY 6x0,5 mm. Jest to ten sam kabel, który na co dzień stosujemy do podłączania urządzeń peryferyjnych w centralach alarmowych (chociaż nam w zupełności wystarczy przewód 2-żyłowy). Przy centrali kabel podłączamy do wyjścia 12V oraz do dowolnego wyjścia niskoprądowego OUTx. Kabel od zasilacza, poprzez przekaźnik i dalej do elektrozaworu to najlepiej przewód typu linka np. 2x0,75mm2.

Logika sterowania z udziałem centrali alarmowej Satel

Sterowanie elektrozaworu poprzez centralę alarmową to ostatni etap, który nam pozostał. Omówimy prosty scenariusz, który będzie w większości przypadków wykorzystywany.

Założenia projektowe:

  • Do wejścia Z3 centrali alarmowej podłączamy czujkę zalania wodą np. FD-1.
  • Do wyjścia OUT5 centrali alarmowej podłączamy moduł przekaźnikowy AWZ514.
  • Do wyjścia przekaźnikowego podłączamy elektrozawór.
  • Zasilanie elektrozaworu wg schematu przedstawionego powyżej (zasilacz buforowy)
integra wejścia

Konfiguracja wejścia Z3

W dowolnym momencie zadziałania czujki FD-1 (wejście Z3), centrala alarmowa odłącza(!) wyjście OUT5 od masy, co powoduje rozłączenie przekaźnika AWZ514 i zamknięcie elektrozaworu. Zawór zostaje zamknięty aż do momentu skasowania alarmu przez użytkownika systemu z odpowiednimi uprawnieniami.

Powyższy scenariusz opisuje przykładową scenę zadziałania aplikacji. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby do powyższego dołożyć pewną logikę, która w zależności od stanu systemu będzie podejmowała odpowiednie działania. Przykładów jest jednak tak wiele, że nie sposób opisać każdy z nich. Przedstawiam przykładową konfigurację dla central Satel Integra 128-WRL.

integra wyjścia

Konfiguracja wyjścia OUT5

Na chwilę zatrzymajmy się przy ustawieniach dotyczących użytkowników. W opisywanym przykładzie stworzyliśmy użytkownika o nazwie "Jan Kowalski" oraz "Kasuj wyciekWODA". Jak widać na poniższym rysunku, tylko użytkownik o nazwie "Kasuj.." ma możliwość skasowania alarmu w strefie 2, czyli w strefie, gdzie istnieje możliwość przywrócenia elektrozaworu do normalnej pracy.

integra użytkownicy

Ustawienia użytkowników

Na zakończenie..

Na zakończenie dodam tylko, że system alarmowy wyposażony w taką automatykę znacząco podnosi komfort życia oraz poczucie bezpieczeństwa. Mam nadzieję, że po lekturze tego artykułu, każdy instalator chętniej będzie sięgał po takie rozwiązania i oferował je swoim klientom. Po raz kolejny udowodniliśmy, że stosowanie dodatkowych urządzeń peryferyjnych w alarmach jest bardzo proste i bardzo skuteczne. Jeśli coś pozostaje niejasne, proszę o kontakt z załogą firmy E-SYSTEM.

Dariusz Bembenek


Elektrozawory z naszej oferty lub dostępne są pod linkami: